Te nderuar kolege,
Miratimi i marreveshjes me Republiken Federale te Gjermanise per financimin e linjes 110 Kw te unazes se jugut eshte nje lajm i mire. Nepermjet saj i hapet rruge realizimit te nje projekti te filluar nga qeverisja e Partise Demokratike ne mandatin e saj te dyte. Ndertimi i linjes 110 Kw do te permiresoje ndjeshem furnizimin me energji elektrike ne sasi dhe cilesi ne zonat e jugut te vendit nje pjese e te cilave kane potenciale te larta per zhvillimin e turizmit por per fat te keq vazhdojne te vuajne nderprerje te furnizimit me energji elektrike edhe ne pikun e sezonit turistik. Nga ana tjeter ndertimi i kesaj linje do ti sherbeje se tepërmi rritjes se eficences te sistemit elektroenergjitik shqiptar duke permiresuar ndjeshem infrastrukturen e transmetimit e cila ne zonat e jugut ka pasur probleme jo te vogla. Investimet e kryera ne 10 vitet e fundit ne sistemin elektroenergjetik shqiptar ne kaskadat e hidrocentraleve dhe turbinate e prodhimit te energjise, ne linjat e transmetimit dhe nenstacinet e tensionit te larte ne te gjithe vendin bejne te mundur jo vetem furnizim me te mire me energji elektrike te qytetareve dhe ekonomise por rrisin ndjeshem kapacitetet e shkembimit te enrgjise me vendet e rajonit te cilat kane krijuar tashme nje treg te unifikuar. Realizimi i investimeve ne hidrocentrale si ato ne lumin Devoll e Vjose por edhe dhjetra hidrocentraleve me kapacitete me te vegjel do mundesoje shkembim me te mire dhe me te shpejte te kapaciteteve prodhuese te vendit duke rritur me tej edhe eficencen e tyre. Eshte rasti qe edhe nje here, ashtu si edhe ne financimin e projekteve te tjera ne sektorin e energjise por edhe ne fusha te tjera te ekonomise, te falenderojme qeverine e Republikes Federale Gjermane dhe popullin gjerman per ndihmen e pakursyer qe na japin per shvillimin e vendit tone dhe rritjen e mireqenies te qytetareve shqiptare.
Te nderuar kolege,
Tashme po mbyllet muaji i gjashte ne zbatimin e buxhetit te vitit 2016 dhe ne shume raste organizata te ndryshme nderkombetare perfshire FMN kane dhene vleresimet e tyre per performancen e ekonomise dhe te qeverise. Qeveria flet papushim per kapercimin e krizes, permiresimin e ambientit te biznesit dhe krijimin e premisave per rritje ekonomike. Situates roze qe paraqet ajo i korrespondon nje gjendje diametralisht e kundert pershkruar nga organizatat e pavarura dhe vete biznesi.
Ende nuk eshte mbushur nje muaj nga koha kur Dhoma Amerikane e Tregetise publikoi vrojtimin e saj ku 60% e antareve mendojne se ambienti i biznesit eshte perkeqesuar ose eshte shume i perkeqesuar krahasuar me nje vit me pare. Ky konstatim eshte ne te njejten linje me konstatimin e dhomes se bizneseve gjermane te cilet paralajmeruan largime te investitoreve te tyre per shkak te arbitraritetit nga organet shteterore dhe rritjes pa fre te taksave. Perkeqesimi ne klimen e te berit biznes eshte evidentuar nga Fondi Monetar Nderkombetar si nje nga faktoret kryesore qe po pengon rritjen ekonomike dhe daljen nga kriza. Fondi Monetar tashme edhe zyrtarisht i ka kerkuar qeverise shqiptare te beje me shume ne drejtim te permiresimit te klimes se te berit biznes pasi gjendja aktuale nuk eshte premtuese per arritjen e treguesve ekonomike. Keto paralajmerime kane rene ne vesh te shurdher pasi qeveria nepermjet qendrimeve arrogante ka hedhur poshte ankesat e biznesit per rritje te taksave dhe arbitraritet te organeve tatimore dhe doganore. Per qeverine dhe kryeministrin ka vetem biznese te cilet
abuzojne, nuk kane deshire te paguajne taksat dhe perpiqen te deformojne imazhin e nje qeverie qe ben reforma te cilat ne te vertete i kupton si reforma vetem qeveria. Para tre javesh FMN publikoi raportin per Shqiperine ku evidentoheshin nje mori kritikash dhe verejtjesh per te ashtuquajturat “reforma” te qeverise. Sipas FMN per te permiresuar klimen e te berit biznes nevojiten masa per te zgjidhur ceshtje si ajo e pronave, e kredive te keqija, taksave dhe reforma ne drejtesi.
FMN vlereson se borxhi publik eshte nga me te lartet ne rajon dhe perben nje risk ne nivel makroekonomik (ne 20 vendet e europes juglindore jemi te dytet pas Serbise per madhesine e borxhit). FMN vlereson se rritja ekonomike e Shqiperise eshte nen potencialin e saj. FDi jane kryesisht te fokusuara ne sektorin e hidrokarbureve. Pjesa me e madhe e tyre vlerësohet te perbehet nga TAP dhe hidrocentrali i Devollit. Sipas raportit te FMN te ardhurat fiskale jane me te ulta krahasuar me vendet e rajonit, dhe kjo ka ardhur si pasoje e dizenjimit fiskal te ndjekur nga qeveria dhe eficenca e ulet e sistemit. Implementimi i taksimit progresiv mbi te ardhurat personale dhe heqja e tatimit mbi biznesin e vogel kane ndikuar negativisht ne sistemin e taksimit dhe eficencen e tij. Nderkohe qe vendet europiane kane nje humbje ne rreth 15% ne te ardhurat nga TVSH, per Shqiperine vleresohet te kete nje humbje nga TVSH prej 34%-39%. Por nuk jane vetem keta tregues te cilet krijojne alarm. Investimet e Huaja Direkte per tremujorin e pare 2016 rezultuan ne masen 144 milione euro, plot 44% me te ulta sesa investimet e huaja direkte te tremujorit te pare te vitit paraardhes. Vlera e FDI per tremujorin e pare 2016 rezulton te jete me e ulet edhe sesa vlera e FDI per tremujorin e pare 2014.
Kreditimi i ekonomise gjate muajit Prill 2016 rezulton te jete 1.6% me i ulet sesa kreditimi i muajit Prill 2015. Kjo ulje eshte e ndikuar nga renja me 3% e kreditimit te bizneseve, nje nga treguesit kryesore te ngercit ekonomik qe po përjeton Shqiperia.
Akoma me keq paraqitet gjendja ne sektoret e tregetise se jashteme. Eksportet ne muajin Maj 2016 shenuan vleren 21 mld leke, duke u ulur me 2.9% krahasuar me muajin Prill 2016 si dhe u ulen me 14.8% krahasuar me muajin Maj 2015. Importet ne muajin Maj 2016 shenuan vleren 51 miliarde leke, duke u ulur me 2.5% krahasuar me muajin Prill 2016 kurse deficiti tregtar ne Maj 2015 rezulton te jete 48.6% me i larte sesa deficiti tregetar ne muajin Maj 2015. Eksportet gjate periudhes Janar-Maj 2016 rezultojne 8% me te ulta sesa ne periudhen Janar-Maj 2015 kurse importet jane 9.5% me te ulta per te njejten periudhe krahasimi. Situata eshte mjaft e zymte me investimet publike. Sot qe flasim niveli i realizimit te investimeve publike eshte 25% me i ulet se sa plani i qeverise per periudhen Janar-Qershor 2016 dhe 25% me i ulet se sa e njejta periudhe e vitit te kaluar. Te cudit se si eshte e mundur qe te mos realizohen investimet publike kur qeveria pretendon qe jo vetem e ka realizuar planin e mbledhjes se te ardhurave por e ka tejkaluar ate. Akoma me diskreditonjes eshte fakti i bere publik nga Fondi Monetar Nderkombetar qe qeveria ka krijuar detyrime te prapambetura ne likujdimin e bizneseve. Ky fakt rrezon edhe tullen e fundit me te cilen mburrej kjo qeveri, ate te likuidimit te detyrimeve te prapambetura.
Mori 300 milion euro borxh nepermjet marreveshjes me Fondin Monetar Nderkombetar per te shlyer detyrimet e prapambetura dhe rezultati eshte qe qeveria ka krijuar detyrime te reja te pa likujduara ndaj biznesit per punimet e kryera. Natyrisht qe me te drejte na lind pyetja qe ne kushtet kur investimet publike jane 25% me pak se plani si eshte e mundur qe te mos paguhen bizneset dhe te krijohen borxhe te reja? Pergjigjen ta japin koncensionet e qeverise ku paraja rrjedh lume dhe taksat e shqiptareve behen rrush e kumbulla. Qindra milione euro koncensione te panevojshme per check-up, dializa, sterilizime apo sherbime te tjera tek te cilat shteti ka investuar dhe mund ti kryeje vete por koncesionohen qe te majmet Nushja, Kryeministri dhe tere soji rreth tyre. Qershia mbi torte ne arritjet negative te qeverise eshte raporti i fundit i Kontrollit te Larte te Shtetit ku vetem per nje vit organet shteterore apo ndryshe qeveria Rama i kane shkaktuar buxhetit te shtetit 920 milione euro humbje. Si te mos mjaftojne keto, per cdo dite duhet te degjojme nga mengjesi ne darke, television me television, seance per seance ne parlament sic do bejne edhe sot, konference per konference per arritjet madheshtore te qeverise Rama, te pandehura ndonjehere ne keto 25 vitet e fundit, te cilave shqiptaret ne shenje mirenjohje po i pergjigjen me largime masive nga vendi.
Fjala e n/kryetarit të Partisë Demokratike, Edmond Spaho, ne Kuvend, 30 qershor 2016
